„Figurinu je prvobitno posedovala jedna ugledna feudalna turska pašalarska porodica u Prizrenu. Od ove je ona prešla 1913. godine u svojinu ondašnjeg upravnika pošte u Prizrenu, a sada je poseduje autor ovog rada“, piše o „Bronzanom jarcu“ u članku poznatog istoričara i etnologa Tatomira Vukanovića, koji je objavljen u „Vranjskom glasniku“ iz 1973. godine, naučno-stručnom časopisu Narodnog muzeja u Vranju.
Bronzana figura jarca iz VI veka pre nove ere, od pre dva dana novi je predmet rasprave na relaciji Beograd – Priština, a umešan je i Narodni muzej u Vranju.
Naime, Pošta Kosova je preko svoje Filatelije, 28. avgusta u promet pustila novu seriju poštanskih marki, na kojoj se nalazi pomenuti „Bronzani jarac“, ili, kako su oni naveli na albanskom, Cjapi i bronztë.
U saopštenju o novim poštanskim markama, Pošta Kosova navodi da „tema pokrivena novom edicijom pripada kosovskom arheološkom nasleđu koje dokazuje kulturni i ekonomski razvoj njihovih predaka“, kao i da je figura trenutno izložena u Muzeju u Vranju.
Ipak, direktorka Narodnog muzeja u Vranju Maja Aleksić ovu informaciju je demantovala. U izjavi za portal Slobodna reč rekla je da „bronzana figura sa pomenute poštanske marke nije muzejski predmet zbirki Narodnog muzeja u Vranju“.
Gde je jarac?
Od pre dva dana u srpskim i medijima na Kosovu jedna od glavnih tema je ova bronzana figurina jarca, a pitanja su – čija je i gde je.
Muzej u Vranju ipak poseduje neki trag – fotografija „Bronzanog jarca“ nalazi se na naslovnoj strani „Vranjskog glasnika“ iz 1973. godine, naučno-stručnog časopisa koji izdaje ova ustanova.
Prvi naučni članak u pomenutom izdanju upravo je o ovoj figuri, a autor je poznati istoričar i etnolog poreklom iz Vranja, Tatomir Vukanović.
U radu je figura detaljno opisana, uz tekst su objavljene i tri fotografije, jedna u boji (ona je i na naslovnoj) i nekoliko crteža.
Naziv rada je „Bronzana figurina jarca iz Terande (Prizren) helensko-ilirske epohe“.
Vukanović je u radu na preko 20 strana pisao o ovoj i sličnim figurinama na ovim prostorima, ali i o običajima koje je pratila simbolika jarca. Poseban osvrt je i na vinčansku kulturu.
Ono što se, za našu priču izdvaja, jeste podaci o poreklu „Bronzanog jarca“ ali i o tome gde se on nalazi.
Prema Vukanoviću, bronzana figura jarca u ležećem stavu, ispunjena olovom, „potiče iz gravitacionog područja Terande – Sadašnjeg Prizrena na Kosovu“. Nađena je krajem 19. odnosno početkom 20. veka, kao slučajni nalaz.
„Figurinu je prvobitno posedovala jedna ugledna feudalna turska pašalarska porodica u Prizrenu. Od ove je ona prešla 1913. godine u svojinu ondašnjeg upravnika pošte u Prizrenu, a sada je poseduje autor ovog rada“ – navodi Vukanović.
Zna se da je Vukanović jedan deo arheološke zbirke koju je posedovao, prodao muzeju u kojem je bio zaposlen – Narodnom muzeju u Vranju. Međutim, Crnobrnja tvrdi da pomenutu figuru „očigledno nije, jer je 1973. godine o njoj pisao u Vranjskom glasniku“.
Pisani trag od pre 50 godina jedini je, za sada, potvrđeni podatak o tome gde se nalazi „Bronzani jarac“. Vukanović je preminuo 1997. godine, a 26 godina kasnije, ni na Kosovu ni u Vranju, ne znaju gde je figura.
