EVROPA / BEOGRAD / VRANJE – Širom kontinenta danas se proslavlja 9. maj, Dan Evrope i 72. godišnjica usvajanja Šumanove deklaracije, dokumenta koji se smatra jednim od temelja mira u Evropi. Bio je osnov za stvaranje Evropske zajednice za ugalj i čelik (ECSC), i prvi je u nizu inicijativa koja će kasnije dovesti do stvaranja Evropske unije.
Idejni tvorac ove deklaracije bio je Robert Šuman, nekadašnji ministar spoljnih poslova Francuske, koji je u ovoj zemlji postao veoma uticajna ličnost nakon Drugog svetskog rata.
Početkom pedesetih godina, zemlje Evrope su se još uvek borile da prevaziđu razaranja nastala u toku Drugog svetskog rata i među njima je još uvek vladalo nepoverenje.
Francuska je zazirala od Zapadne Nemačke, odnosno njenog ponovnog potencijalnog uzdizanja. U tom istorijskom momentu, francuski savetnik Žan Mone je predstavio Šumanu predlog da se čitava proizvodnja čelika i uglja Francuske i Nemačke stavi pod zajedničko telo kojem će moći da pristupe i druge zemlje članice.
Na taj način bi proizvodnja uglja i čelika, dva resursa koja su ključna za proizvodnju oružja, bila odgovornost svih što bi sprečilo nekontrolisano naoružavanje i stvaranje nepoverenja među zemlja.
Stoga je Robert Šuman, kao ministar spoljnih poslova, 9. maja 1950. godine održao govor u francuskom Ministarstvu spoljnih poslova koji je od tada postao poznat kao Šumanova deklaracija ili plan.
Deklaracijom je Francuska priznala Federalnu Republiku Nemačku kao jednakog trgovinskog partnera u trgovini ovim resursima. Ovo je naišlo na pozitivnu reakciju tadašnjeg zapadnonemačkog kancelara Konrada Adenauera.
Kao manifestacija ideja iznetih u deklaraciji, naredne godine stvoreno je naddržavno Vrhovno telo koje će postati Evropsa zajednica za ugalj i čelik (ECSC) i to potpisivanjem Sporazuma u Parizu 1951. godine od strane Francuske i Zapadne Nemačke, ali i Italije, Holandije, Belgije i Luksemburga.
Ova naddržavna organizacija je tako postala prva u nizu mnogih koje će se stvoriti i kasnije transformisati u Evropsku uniju.
Stoga je u znak sećanja na potpisivanje deklaracije Evropski savet 1985. godine u Milanu doneo odluku da se 9. maj obeležava brojnim sadržajima kao Dan Evrope, pa je postao jedan od simbola EU uz zastavu, himnu „Oda radosti“ i uz moto Ujedinjeni u različitosti.
